Ứng dụng AI trong giáo dục

Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai nhiều chương trình thí điểm để tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản lý và giảng dạy. Đây là tiền đề quan trọng để đơn vị này từng bước ứng dụng AI vào lĩnh vực giáo dục, đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng đào tạo.

Những năm qua, ngành giáo dục và đào tạo Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh đã đẩy mạnh ứng dụng AI trong các hoạt động giảng dạy, kiểm tra đánh giá, cũng như trong các hoạt động quản trị trường học. Với việc triển khai này, không chỉ giúp ngành giáo dục Quận 3 đổi mới hoạt động quản trị, mà còn nâng cao chất lượng dạy và học.

Cụ thể, từ năm học 2022 - 2023, Quận 3 đã triển khai ứng dụng tuyển sinh trực tuyến đầu cấp đến toàn bộ các trường mầm non trên địa bàn. Năm học 2024-2025, quận đã triển khai tiện ích mới, đó là tích hợp thêm chức năng Chat GPT để trả lời các câu hỏi của cha mẹ học sinh và hướng dẫn tự động để phụ huynh dễ dàng tìm hiểu thông tin về kế hoạch tuyển sinh.

Theo ông Phạm Đăng Khoa, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 3, tính đến nay, tất cả các trường mầm non, các trường tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn đã thực hiện công tác tuyển sinh đầu cấp bằng hình thức trực tuyến. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyển sinh đã góp phần bảo đảm công bằng, chính xác, khách quan, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phụ huynh và học sinh.

Học sinh trải nghiệm tại Trung tâm Trung tâm STEAMZone tại Công viên phần mềm Quang Trung, Thành phố Hồ Chí Minh (Ảnh CAO TÂN)

Sau một năm thử nghiệm ở ba địa phương (thành phố Thủ Đức, Quận 8, quận Tân Bình), năm học 2024 - 2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng Hệ thống thông tin địa lý (GIS) để hỗ trợ tuyển sinh đầu cấp cho tất cả các quận, huyện, thành phố Thủ Đức. Theo đó, toàn bộ quy trình đăng ký tuyển sinh và nhập học được thực hiện hoàn toàn theo hình thức trực tuyến. Ưu điểm khi ứng dụng bản đồ GIS trong tuyển sinh đầu cấp giúp phụ huynh có thể chọn trường học gần nhà (chọn trường liên phường, liên quận).

Sau khi phụ huynh đăng ký, dựa vào nơi cư trú thực tế của học sinh, với sự trợ giúp của bản đồ GIS, ban chỉ đạo tuyển sinh các địa phương sẽ bố trí chỗ học gần nhà nhất cho trẻ, thay vì phân tuyến học sinh ở phường nào phải nhập học ở trường thuộc địa bàn đó như những năm trước. Đặc biệt, thông qua kết hợp bản đồ GIS với dữ liệu tuyển sinh sẽ hỗ trợ rất lớn cho công tác quy hoạch xây dựng trường lớp; hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách giáo dục có một cái nhìn đầy đủ về việc phân bổ dân cư, trường lớp, từ đó đưa ra những chính sách phù hợp tình hình thực tế theo từng khu vực.

Trong bối cảnh công nghệ 4.0 bùng nổ như hiện nay, AI đang mở ra những cơ hội to lớn cho giáo dục, giúp tối ưu hóa quá trình học tập, cá nhân hóa giáo trình và cải thiện quản lý giáo dục.

Cô giáo Lê Thị Thiện Mỹ, Trường THPT Nguyễn Văn Cừ, huyện Hóc Môn cho rằng: Dưới tác động của AI, nền giáo dục đang trải qua những biến chuyển sâu sắc, mở ra kỷ nguyên mới trong cách thức dạy và học. AI không chỉ là công cụ hỗ trợ giảng dạy, mà còn đóng vai trò là một yếu tố quan trọng giúp tái định hình phương pháp giáo dục, mang đến những lợi ích chưa từng có. Một trong những ưu điểm lớn nhất của AI là khả năng cá nhân hóa giáo dục, một hướng đi tiềm năng giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn, đồng thời còn giúp cải thiện hiệu quả quản lý giáo dục.

Những ứng dụng AI hiện đại có khả năng tự động hóa nhiều công việc hành chính trong trường học, từ việc quản lý điểm số, theo dõi tiến độ học tập đến giao tiếp với phụ huynh. Với các công nghệ như học từ xa và lớp học trực tuyến, học sinh không còn bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý, giúp duy trì môi trường học tập hiệu quả ngay cả khi không có sự hiện diện trực tiếp của giáo viên. Các ứng dụng như Chatbot, trợ lý ảo và hệ thống học tập thông minh có khả năng cung cấp kiến thức 24/7, sẵn sàng giải đáp thắc mắc của học sinh và gợi ý lộ trình học tập bất cứ khi nào cần thiết.

Với tổng số hơn 1,7 triệu học sinh, Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương có số lượng học sinh lớn thứ hai cả nước, chỉ sau Hà Nội. Điều này dẫn đến việc triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng, cũng như hiệu quả trong công tác quản lý trở nên cấp thiết khi địa phương này đặt mục tiêu xây dựng nền giáo dục tiên tiến, hiện đại ngang tầm khu vực và quốc tế trong thời gian tới. Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Nhận ra tiềm năng của AI trong việc giải quyết các thách thức về giáo dục, Sở Giáo dục và Đào tạo đã đặt mục tiêu triển khai các giải pháp AI trên toàn bộ lĩnh vực giáo dục. Trong đó, có hai giải pháp AI do Sở thí điểm: Mô hình Hỗ trợ tự điều chỉnh lộ trình học tập và mô hình Dự đoán nội dung kiến thức cho việc đề xuất bồi dưỡng. Hai giải pháp sáng kiến này do Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh phát triển, tận dụng các nguồn dữ liệu, hạ tầng hiện có để nâng cao kết quả giáo dục.

Đối với mô hình Hỗ trợ tự điều chỉnh lộ trình học tập, mô hình AI này nhằm mục đích hỗ trợ học sinh tự điều chỉnh lộ trình học tập của mình. Bằng cách phân tích các tương tác của học sinh trên hệ thống LMS (Hệ thống quản lý học tập), mô hình đưa ra các khuyến nghị cho từng học sinh như những lĩnh vực cần tập trung cải thiện; tài liệu hoặc hoạt động bổ sung; điều chỉnh lịch trình học tập của học sinh; chiến lược nâng cao hiệu quả học tập...

Còn mô hình Dự đoán nội dung kiến thức cho việc đề xuất bồi dưỡng, thông qua phân tích dữ liệu lịch sử từ các cuộc khảo sát năng lực và ngân hàng câu hỏi của học sinh, mô hình có thể giúp giáo viên biết được những nội dung mà học sinh gặp khó khăn. Qua đó, giáo viên lập kế hoạch chương trình giảng dạy bổ sung kiến thức cho học sinh.

Cũng theo ông Nguyễn Bảo Quốc, các giải pháp AI thí điểm của Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh là những bước tiến đáng kể hướng tới việc tích hợp AI vào lĩnh vực giáo dục. Bằng cách tập trung vào các mô hình hỗ trợ lộ trình học tập được cá nhân hóa và phân tích dự đoán về nội dung kiến thức cần bổ sung cho học sinh, công nghệ AI có thể hỗ trợ cho khối lượng lớn giáo viên và học sinh trong việc tối ưu hóa, cá nhân hóa lộ trình học tập, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục của ngành theo diện rộng.