Yếu tố quan trọng khi lựa chọn ngành nghề
2025 là năm đầu tiên học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với nhiều thay đổi về nội dung thi, kéo theo những thay đổi nhất định trong quá trình tuyển sinh đại học, cao đẳng.
Do vậy, khi đăng ký lựa chọn ngành nghề, các em học sinh cần cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên đam mê, năng lực của bản thân và nhu cầu thực tiễn của xã hội trong tương lai.
Học sinh tìm hiểu thông tin các ngành học tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp năm 2025.Ngày 16/3, tại Ðại học Bách khoa Hà Nội, Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Báo Tuổi Trẻ và Ðại học Bách khoa Hà Nội phối hợp tổ chức Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp 2025. Ngày hội nhằm giúp phụ huynh, các bạn học sinh tiếp cận thông tin chính thống, chính xác và đầy đủ, từ đó cân nhắc, đưa ra lựa chọn phù hợp cho tương lai của các em.
Những điểm mới cần lưu ý
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Ðào tạo), dự thảo quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành giáo dục mầm non dự kiến sẽ có một số điều chỉnh và thí sinh cần lưu ý khi tham gia xét tuyển đại học năm nay.
Thứ nhất, Bộ Giáo dục và Ðào tạo dự kiến sẽ bỏ hoàn toàn xét tuyển sớm và tất cả tuân theo quy trình xét tuyển chung. Riêng xét tuyển thẳng, được thực hiện theo đúng quy chế của Bộ Giáo dục và Ðào tạo. Thứ hai, thí sinh sử dụng phương thức xét tuyển với học bạ trung học phổ thông cần lưu ý năm nay sẽ sử dụng kết quả học tập cả năm học lớp 12 (thay vì chỉ lấy điểm học kỳ 1 như trước đây).
Ðiều này nhằm bảo đảm các em đã được trang bị kiến thức nền tảng cần thiết để theo học chương trình đại học. Thứ ba, yêu cầu các cơ sở đào tạo có phương án quy đổi tương đương điểm trúng tuyển giữa các phương thức xét tuyển để bảo đảm đơn giản, thuận lợi, công bằng, minh bạch hơn cho các thí sinh trong tuyển sinh.
Việc này là bài toán kỹ thuật nằm ở cơ sở đào tạo và Bộ Giáo dục và Ðào tạo, thí sinh không có thay đổi gì với yêu cầu này. Thứ tư, dự kiến quy chế cũng bỏ yêu cầu mỗi ngành, mỗi chương trình có tối đa 4 tổ hợp xét tuyển. Mục tiêu để các em có lựa chọn các bài thi tốt nghiệp trung học phổ thông khác nhau và cơ hội trúng tuyển vào các ngành học vẫn giữ nguyên.
Thứ năm, điểm cộng ưu tiên của mỗi thí sinh không vượt quá 10% mức điểm tối đa (điểm cộng này là sau khi đã cộng điểm ưu tiên khu vực, ưu tiên đối tượng). Ðây là kết quả từ việc lắng nghe ý kiến từ những thí sinh vì điều kiện, lý do khác nhau, các em không tiếp cận được những kỳ thi có thể tạo được điểm cộng.
Thứ sáu, các trường được quyền quy đổi các chứng chỉ ngoại ngữ thành điểm ngoại ngữ để xét tuyển. Vì vậy, thí sinh không nhất thiết tham dự môn thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông nếu có chứng chỉ ngoại ngữ theo quy định.
Cũng theo Phó Vụ trưởng Giáo dục đại học Nguyễn Anh Dũng, những điều chỉnh trong dự thảo quy chế của Bộ Giáo dục và Ðào tạo nhằm mục tiêu hướng tới công bằng, minh bạch trong tuyển sinh; đồng thời bảo đảm cơ hội trúng tuyển, tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh. Cơ sở đại học cũng có thể tuyển được những thí sinh theo yêu cầu, bảo đảm đủ về mặt số lượng và chất lượng.
Giải đáp mọi thắc mắc, băn khoăn
Ðến với Ngày hội tư vấn tuyển sinh-hướng nghiệp, học sinh, phụ huynh đã đặt ra rất nhiều câu hỏi cho các chuyên gia tuyển sinh, tập trung vào các vấn đề như phương thức xét tuyển, cơ hội việc làm sau khi ra trường; cách lựa chọn ngành học phù hợp với năng lực, sở thích và tác động của công nghệ.
Trước những băn khoăn của học sinh về việc liệu trí tuệ nhân tạo có thể thay thế con người hay không và cơ hội tương lai nghề nghiệp cho người học báo chí, truyền thông, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Ðại học Quốc gia Hà Nội), Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ðặng Thị Thu Hương cho rằng: Thành tựu vượt trội về công nghệ như dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo đang tác động rất mạnh mẽ đến công cuộc chuyển đổi số báo chí.
Trên thực tế, trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi diện mạo của báo chí, truyền thông của Việt Nam cũng như quốc tế. Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo sẽ không bao giờ thay thế được con người trong mọi lĩnh vực ngành nghề và trong ngành truyền thông, báo chí.
Nhà báo không chỉ truyền tin mà còn đóng vai trò phản biện xã hội, định hướng chính sách, không chỉ cung cấp thông tin chân thực mà hướng đến các mục tiêu nhân văn, vì cộng đồng…
Vì vậy, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn cũng thay đổi chương trình và có những học phần mới như kỹ năng sử dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ phân tích dữ liệu, công nghệ thực tế ảo tăng cường... để giúp các em có thêm kiến thức, kỹ năng để tận dụng, khai thác trí tuệ nhân tạo tốt nhất cho cộng đồng, xã hội.
Ðồng tình với ý kiến nêu trên, Thạc sĩ Phạm Thanh Hà, Trưởng phòng Quản lý đào tạo, Trường đại học Ngoại thương cho rằng: Trí tuệ nhân tạo giúp chúng ta nhập và phân tích dữ liệu, gợi ý giải pháp chứ không làm thay con người.
Các cơ sở đào tạo sẽ phải rà soát, điều chỉnh chương trình đào tạo với những cách tiếp cận mới để có thể trang bị cho người học tư duy mới và các kỹ năng cần thiết để làm chủ công nghệ.
Dù theo học ngành nào hay trường nào, các em cũng cần trang bị kỹ năng học tập suốt đời để khi đứng trước bất kỳ bối cảnh nào, các em cũng có thể thích ứng được. Trong khi đó, chuyên gia tâm lý - hướng nghiệp Trường đại học Giáo dục (Ðại học Quốc gia Hà Nội), Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Mạnh Hà cho biết: Nhiều thí sinh chọn ngành học chỉ vì ngành đó đang “hot”, được các trường quảng bá rộng rãi có nhiều cơ hội việc làm khi ra trường.
Tuy nhiên, nếu chọn ngành nghề không phù hợp với năng lực, tính cách của bản thân thì tương lai theo đuổi ngành nghề sẽ rất vất vả, không đạt được thành công trong lĩnh vực đã chọn. “Nếu chọn nghề không phù hợp, các em không chỉ tốn kém thời gian, tiền bạc mà còn dễ gặp áp lực, mệt mỏi.
Vì vậy, cần lựa chọn ngành nghề dựa trên tính cách, khả năng và sở thích của bản thân. Những công việc thật sự phù hợp không chỉ giúp cá nhân phát triển mà còn đóng góp giá trị cho xã hội, tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp bền vững trong tương lai”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Mạnh Hà nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Giáo dục và Ðào tạo Hoàng Minh Sơn, trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ với sự bùng nổ của khoa học-công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và toàn cầu hóa, Việt Nam cần những thế hệ trẻ không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn linh hoạt, sáng tạo và có khả năng thích ứng với sự biến động không ngừng.
Lựa chọn ngành nghề hôm nay không chỉ là quyết định cá nhân, đó còn là việc các em sẽ góp phần xây dựng một Việt Nam phát triển bền vững, hùng cường, hội nhập sâu rộng với thế giới. Vì vậy, các em học sinh cần cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên đam mê, năng lực của bản thân và nhu cầu thực tiễn của xã hội trong tương lai. Hãy chủ động trang bị cho mình các kỹ năng cần thiết như ngoại ngữ, kỹ năng số, tư duy phản biện và tinh thần học tập suốt đời để không ngừng tiến bộ.